9 Minutes

Zredagowane i przejrzane medycznie przez Drużyna THE BALANCE
Zweryfikowane faktam

Narcyzm to cecha osobowości, która objawia się przesadnym przekonaniem o własnej ważności i wyjątkowości umiejętności. Osoby narcystyczne uważają się za wybitnie utalentowane, często marzą o spektakularnych sukcesach, władzy i sławie. To zaburzenie osobowości, znane ze swojego wpływu na relacje międzyludzkie, sprawia, że osoby te są przekonane o swojej niezrównanej pozycji, oczekując adoracji i specjalnego traktowania od innych. Z drugiej strony, ich poczucie własnej wartości, mimo pozornie wysokiego, często jest bardzo wrażliwe i nietrwałe, co wiąże się z dużą uwagą, jaką przywiązują do opinii innych o sobie.

W naszym ośrodku terapeutycznym, pośród natury oferujemy skuteczne terapie, które stanowią cenny element procesu leczenia, pozwalający na głębsze zrozumienie siebie i budowanie zdrowszych relacji z otoczeniem.

Narcyzm, znany również jako narcystyczne zaburzenie osobowości, to forma zaburzenia osobowości charakteryzująca się głęboko zakorzenionym wzorcem grandiozności, zarówno w sferze fantazji, jak i zachowania, nieustanną potrzebą podziwu oraz brakiem empatii wobec innych. Osoby cierpiące na to zaburzenie często postrzegane są jako aroganckie, egocentryczne, manipulujące i domagające się wyjątkowego traktowania. 

Te charakterystyczne cechy zwykle ujawniają się we wczesnej dorosłości i są obserwowalne w różnych aspektach życia – zarówno w pracy, jak i w relacjach interpersonalnych. Szacuje się, że narcyzm dotyczy prawie 1% całkowitej populacji, przy czym schorzenie to częściej diagnozowane jest u mężczyzn.

Osobowość narcystyczna jest zdefiniowana w klasyfikacji DSM-5 jako wzorzec zachowań i cech charakteru, które w znaczący sposób odbiegają od norm przyjętych w danej kulturze, co objawia się w szczególnych doświadczeniach wewnętrznych oraz w relacjach z innymi ludźmi. Choć pewne cechy narcystyczne mogą pojawiać się okazjonalnie u wielu osób, nie zawsze świadczą one o zaburzeniu osobowości, szczególnie jeśli nie wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie. W przypadku młodzieży, poczucie własnej wyjątkowości i przeżywanie intensywnych wewnętrznych doświadczeń jest naturalnym elementem rozwoju.

Zdiagnozowanie osobowości narcystycznej u dorosłych wymaga obserwacji konkretnych cech narcystycznych, które są trwałe i widoczne w różnych aspektach życia jednostki, w tym w sposobie myślenia, emocjonalności, postrzegania rzeczywistości oraz w funkcjonowaniu zawodowym, społecznym i interpersonalnym. Osoba z takim zaburzeniem często odczuwa, że jej doświadczenia wewnętrzne znacząco różnią się od doświadczeń innych osób, co prowadzi do trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji i konfliktów z otoczeniem.

W klasyfikacji DSM-5, zaburzenia osobowości są podzielone na trzy klasy (A, B, C), przy czym narcyzm zaliczany jest do klasy B. Charakteryzuje się on nie tylko teatralnością i chwiejnością emocjonalną, ale również dążeniem do bycia w centrum uwagi oraz trudnościami w relacjach z ludźmi, zarówno w kontekście bliskim, jak i szerokim społecznym.

Rozpoznanie narcyza nie zawsze jest proste, ponieważ cechy narcystyczne mogą się różnić intensywnością i formą wyrazu. Jednak istnieją pewne zachowania i wzorce myślenia, które są typowe dla osób z narcystyczną osobowością. 

Oto kilka z nich:

Wielkość i przesadna samoocena – Narcyzi często mają wyolbrzymione poczucie własnej wartości i przekonanie o swojej wyjątkowości, talentach oraz osiągnięciach. Mogą przesadzać, fantazjować o sukcesach i przypisywać sobie zasługi za rzeczy, do których nie przyczynili się.

Stała potrzeba podziwu – Osoby narcystyczne pragną nieustannej uwagi i adoracji. Ich potrzeba bycia w centrum uwagi jest silna i często wymagają od innych potwierdzania ich wyjątkowości.

Brak empatii – Narcyzi mają trudności z rozpoznawaniem i rozumieniem uczuć oraz potrzeb innych ludzi. Ich własne pragnienia i dobrostan są zawsze na pierwszym miejscu.

Manipulacja i wykorzystywanie innych – W relacjach interpersonalnych narcyzi często manipulują innymi, aby osiągnąć własne cele. Mogą wykorzystywać innych bez poczucia winy lub wstydu.

Arogancja i wyniosłość – Osoby z narcystyczną osobowością mogą wykazywać postawę arogancji i lekceważenia innych, czując się lepsze i bardziej uprawnione do pewnych przywilejów.

Zazdrość i przekonanie, że inni są zazdrośni – Narcyzi często zazdroszczą sukcesów i posiadania innych, jednocześnie wierząc, że inni zazdroszczą im.

Trudności w relacjach – Z powodu ich egocentryzmu, potrzeby dominacji i braku empatii, narcyzi często mają problemy w utrzymaniu zdrowych, długotrwałych relacji.

Rozpoznanie tych wzorców zachowań może pomóc w identyfikacji narcystycznej osobowości. Ważne jest jednak, aby pamiętać, że tylko profesjonalista może postawić diagnozę zaburzenia osobowości.

Bycie w związku z osobą o osobowości narcystycznej może być emocjonalnie wyczerpujące i może prowadzić do różnych problemów ze zdrowiem psychicznym u partnera.

Oto kilka potencjalnych konsekwencji:

Niska samoocena: Ciągłe porównywanie się do idealizowanego obrazu siebie narcyza może podważyć twoją samoocenę i poczucie własnej wartości.

Depresja i lęk: Emocjonalna manipulacja i ciągłe wzloty i upadki w związku z osobą o osobowości narcystycznej mogą prowadzić do objawów depresji i lęku.

Izolacja: Narcyzi często izolują swoich partnerów od przyjaciół i rodziny, sprawiając, że czują się bardziej samotni i zależni od narcyza.

Gaslighting: Osoby o osobowości narcystycznej są zręczne w manipulowaniu rzeczywistością i mogą stosować gaslighting, powodując, że ich partnerzy zaczynają wątpić w swoje postrzeganie i zdrowie psychiczne.

Zaburzenia stresu pourazowego (PTSD): W poważnych przypadkach trauma zadana przez partnera o osobowości narcystycznej może prowadzić do objawów PTSD.

Jeśli podejrzewasz, że ktoś w Twoim życiu może mieć osobowość narcystyczną, lub po prostu chcesz dowiedzieć się więcej o tym typie osobowości, oto 10 kategorii znaków i symptomów, na które warto zwrócić uwagę.

  1. Obsesja na punkcie wyglądu fizycznego

Jedną z głównych cech osobowości narcystycznej jest obsesja na punkcie własnego wyglądu fizycznego. Często poświęcają nadmiernie dużo czasu i wysiłku na pielęgnację, ćwiczenia i poszukiwanie kosmetycznych ulepszeń, aby utrzymać swoje postrzegane fizyczne wyższości.

  1. Stała potrzeba uwagi

Osoby z osobowością narcystyczną pragną uwagi i podziwu. Są znane z poszukiwania komplementów, łowienia walidacji i łatwego irytowania się, kiedy czują, że nie są w centrum uwagi.

  1. Brak empatii

Empatia zwykle występuje w niewielkiej ilości w kontekście osobowości narcystycznej. Mają trudności z rozumieniem lub troszczeniem się o uczucia i potrzeby innych, ponieważ ich wizerunek fizyczny ma pierwszeństwo.

  1. Konkurencyjność

Osoby z osobowością narcystyczną są wysoce konkurencyjne, zwłaszcza w kwestii wyglądu. Mogą ciągle porównywać się z innymi, próbując udowodnić, że są bardziej atrakcyjni, wysportowani czy stylowi.

  1. Powierzchowne relacje

Ich relacje mają tendencję do bycia powierzchownymi i skoncentrowanymi wokół ich atrybutów fizycznych. Mogą priorytetyzować partnerów na podstawie wyglądu zamiast głębszych emocjonalnych połączeń.

  1. Zachowania manipulacyjne

Osoby z osobowością narcystyczną często stosują manipulacyjne taktyki, aby utrzymać pożądany wizerunek. Może to obejmować kłamstwa na temat wieku, wykorzystywanie innych dla osobistych korzyści, lub eksploatowanie swojego wyglądu, aby dostać to, czego chcą.

  1. Zazdrość i przekonanie o uprawnieniach

Osoby z osobowością narcystyczną często czują się uprawnione do specjalnego traktowania ze względu na swój wygląd. Mogą zazdrościć innym, którzy według nich mają bardziej atrakcyjne cechy fizyczne.

  1. Brak odpowiedzialności

Przyjmowanie odpowiedzialności za swoje działania nie jest mocną stroną osób z osobowością narcystyczną. Mają tendencję do obwiniania innych lub czynników zewnętrznych, kiedy coś pójdzie nie tak, zamiast przyznawać się do błędu.

  1. Impulsywność i ryzykowne zachowania

Osoby z osobowością narcystyczną mogą angażować się w ryzykowne zachowania, aby poprawić swój wygląd lub zyskać uwagę. Może to obejmować nadmierne wydatki na przedmioty związane z wyglądem, nadużywanie substancji lub promiskuityzm.

  1. Krucha samoocena

Ironią jest, że osoby z osobowością narcystyczną często mają kruchą samoocenę pomimo pewności siebie na zewnątrz. Polegają na zewnętrznej walidacji, aby wzmacniać swoją wartość własną, co czyni je podatnymi na krytykę i odrzucenie.

Radzenie sobie z osobowością narcystyczną może być skomplikowane. Chociaż całkowite wyleczenie osobowości narcystycznej może nie zawsze być możliwe ze względu na jej głębokie korzenie, dostępne są opcje leczenia, które mogą pomóc zarządzać skutkami tego zaburzenia osobowości.

Przyjrzyjmy się różnym terapiom, lekom i alternatywnym metodom leczenia osobowości narcystycznej.

TERAPIE DLA OSOBOWOŚCI NARCYSTYCZNEJ

Terapie odgrywają kluczową rolę w leczeniu osobowości narcystycznej, pomagając osobom rozwijać samoświadomość, empatię i zdrowsze mechanizmy radzenia sobie.

Oto kilka podejść terapeutycznych:

Psychoterapia: Psychoterapia, szczególnie takie modalności jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) i terapia schematów, może być skuteczna w leczeniu osobowości narcystycznej. Te terapie pomagają osobom rozpoznać i zmienić nieadaptacyjne wzorce myślenia i zachowań.

Terapia psychodynamiczna: Ten rodzaj terapii zagłębia się w nieświadome motywacje i konflikty, które napędzają narcystyczne zachowanie. Może pomóc osobom uzyskać wgląd w ich podstawowe niepewności i rozwijać zdrowszą samoocenę.

Terapia grupowa: Terapia grupowa może zapewnić osobom narcystycznym wspierające środowisko, gdzie mogą uczyć się od innych i otrzymywać informacje zwrotne na temat swojego zachowania. Może być cennym uzupełnieniem terapii indywidualnej.

Terapia rodzinna: W przypadkach, gdy osobowość narcystyczna wpłynęła na dynamikę rodziną, terapia rodzinna może być korzystna. Pomaga członkom rodziny zrozumieć zaburzenie i pracować razem nad poprawą relacji.

LEKI DLA OSOBOWOŚCI NARCYSTYCZNEJ

Leki nie są zwykle stosowane jako bezpośrednie leczenie osobowości narcystycznej, ale mogą być przepisywane w celu leczenia problemów związanych, takich jak depresja lub lęk, które często współistnieją z tym zaburzeniem osobowości.

Niektóre osoby z osobowością narcystyczną mogą również zmagać się z zaburzeniami nastroju, a leki mogą pomóc zarządzać tymi objawami.

Leki mogą obejmować:

  • Antydepresanty: Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) lub inne antydepresanty mogą być przepisywane w celu zarządzania objawami depresji i lęku, które często towarzyszą osobowości narcystycznej.
  • Leki przeciwlękowe: W przypadkach, gdy osoby z osobowością narcystyczną doświadczają znacznego lęku, leki przeciwlękowe mogą być rozważane dla krótkotrwałej ulgi.

ALTERNATYWNE METODY LECZENIA OSOBOWOŚCI NARCYSTYCZNEJ

Oprócz tradycyjnych terapii i leków, istnieją alternatywne metody, które mogą pomóc zarządzać skutkami osobowości narcystycznej.

Te metody mogą być stosowane wraz z terapią i lekami jako część kompleksowego planu leczenia:

Uważność i medytacja: Te praktyki mogą pomóc osobom z osobowością narcystyczną stać się bardziej świadomymi siebie i ugruntowanymi. Uważność zachęca do życia w teraźniejszym momencie i sprzyja empatii oraz samorefleksji.

Joga i ćwiczenia: Angażowanie się w aktywność fizyczną, taką jak joga czy regularne ćwiczenia, może pomóc zmniejszyć stres i niepokój, poprawić samoocenę i promować ogólne dobre samopoczucie.

Pisanie pamiętnika: Zachęcanie osób do prowadzenia dziennika może zapewnić możliwość wyrażenia siebie i refleksji nad sobą. Może to pomóc osobom zyskać wgląd w ich myśli i emocje.

Grupy wsparcia: Dołączenie do grup wsparcia dla osób z cechami narcystycznymi może zapewnić poczucie wspólnoty i zrozumienia. Pozwala to na wymianę doświadczeń i naukę od innych, którzy zmierzyli się z podobnymi wyzwaniami.

Dla osób poszukujących kompleksowego leczenia osobowości narcystycznej w komfortowym i wspierającym środowisku, nasz luksusowy ośrodek leczenia problemów zdrowia psychicznego może być opcją.

Oferujemy wysoki poziom opieki i udogodnień, co może być szczególnie atrakcyjne dla tych, którzy chcą zająć się swoimi tendencjami narcystycznymi w prywatnym i ekskluzywnym otoczeniu. Usługi w naszym luksusowym ośrodku leczenia mogą obejmować:

Indywidualne plany leczenia: Spersonalizowane plany leczenia adresujące konkretne potrzeby osoby, w tym osobowość narcystyczną oraz wszelkie współwystępujące zaburzenia.

Holistyczne podejścia: Włączenie holistycznych terapii takich jak akupunktura, masaż i doradztwo żywieniowe, aby promować ogólne dobre samopoczucie.

Prywatne i komfortowe zakwaterowanie: Zapewnienie luksusowych zakwaterowań i udogodnień, aby zwiększyć komfort podczas procesu leczenia.

Doświadczony personel: Zatrudnienie wysoko wykwalifikowanych i doświadczonych terapeutów oraz specjalistów medycznych, aby zapewnić najwyższej jakości opiekę.

Narcyzm (narcystyczne zaburzenie osobowości) – objawy i leczenie

Narcyzm – co warto wiedzieć o osobowości narcystycznej?

Czym jest narcyzm?

Seligman M.E.P. i in., Psychopatologia, Zysk i S-ka, Poznań 2003. 

Kryteria diagnostyczne DSM 5, American Psychiatric Association, 2013. 

Krzywa A. (red.), Psychiatria, Czelej, Lublin 2011.